اکومولاتور چیست؟ معرفی انواع و کاربرد مایع شکن در سیستم‌های سردخانه ای
-
در این مطلب می‌خوانید:
مقدمه
اکومولاتور (Accumulator) یکی از قطعات کاربردی با نقشی کلیدی در سیستم‌های تبرید و تهویه مطبوع به شمار میرود که هدف اصلی بکارگیری آن، محافظت از کمپرسور در برابر ورود مبرد مایع است. در سیستم های برودتی، مبرد بایستی تنها در حالت بخار(گاز) به کمپرسور وارد شود و ورود مبرد مایع باعث آسیب به اجزای داخلی کمپرسور و حتی شکست قطعات مکانیکی آن شود. استفاده از اکومولاتور؛ به دلیل طراحی خاصی که دارد مانع از این اتفاق شده و عمر مفید کمپرسور را به‌طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
وظیفه ی اصلی اکومولاتور
در یک سیستم تبرید، اکومولاتور مانند یک مخزن ذخیره سازی عمل میکند که مبرد مایع خروجی از اواپراتور را جمع‌آوری کرده و به‌تدریج آن را به بخار تبدیل میکند و همچنین مقدار معینی از مخلوط مبرد - روغن را به کمپرسور می‌فرستد. در واقع، این قطعه به عنوان آخرین تجهیز موجود در خط لوله ی سیستم برای جلوگیری از ورود مبرد مایع به کمپرسور محسوب میشود. عملکرد کلی اکومولاتور به این صورت است که مبرد خروجی از اواپراتور وارد اکومولاتور شده و مبرد مایع در کف آن جمع میشود، در حالی‌که بخار مبرد از قسمت بالایی به کمپرسور میرود. در قسمت پایین اکومولاتور نیز یک سوراخ یا لوله موئین طراحی شده است که از طریق آن، مقداری از مبرد به همراه روغن به خط مکش کمپرسور بازمی‌گردد تا فرآیند روانکاری کمپرسور مختل نشود. این طرح داخلی دستگاه از تجمع روغن در سیستم جلوگیری کرده و مانع خشک شدن کمپرسور میشود.
ساختار و اجزا
اکومولاتور به صورت یک مخزن استوانه‌ای عمودی طراحی و ساخته میشود که داخل آن یک لوله U شکل (یا لوله عبور بخار) قرار دارد. این لوله، در بالاترین نقطه ی مخزن، مبرد را مکش میکند تا در نهایت فقط بخار وارد کمپرسور شود. دو نوع پرکاربرد اکومولاتورهای سیستم تبرید، اکومولاتور دو لوله ای و چهار لوله ای(دارای هیت اکسچنجر) میباشند.
اکومولاتور چهار لوله ای (دارای هیت اکسچنجر)
- ورودی مبرد
- ورودی اکسچنجر
- خروجی اکسچنجر
- خروجی مبرد
- ورودی مبرد
- خروچی مبرد
اکومولاتور دو لوله ای
نکته: همانطور که گفته شد، سوراخ موئین در قسمت پایین اکومولاتور به طوری طراحی شده است که مقدار معین و محدودی از روغن به همراه مبرد از آن عبور کند. در صورت گرفتگی و یا مسدود شدن کامل این مجرا، روغن بیش از حد در اکومولاتور تجمع کرده و وارد جریان مبرد نمیشود که در نتیجه ی آن، میزان روغن داخل کمپرسور کاهش یافته و عملکرد کمپرسور و سیستم اصلی با اختلال مواجه خواهد شد.
انتخاب ظرفیت مناسب
انتخاب ظرفیت مناسب برای اکومولاتور امری بسیار مهم است، زیرا:
1. اگر ظرفیت اکومولاتور کوچک‌تر از حد نیاز باشد، نمی‌تواند مبرد مایع خروجی از اواپراتور را ذخیره کند و مبرد در حالت مایع وارد کمپرسور میشود.
2. اگر ظرفیت اکومولاتور بزرگتر از حد نیاز باشد، روغن زیادی در آن تجمع کرده و به سختی به کمپرسور برمی‌گردد که در نتیجه، موجب کمبود روغن در کمپرسور و آسیب رسیدن به قطعات داخلی آن میشود.
نکته: به‌طور معمول، ظرفیت حجمی اکومولاتور بین 50 تا 70 درصد حجم مبرد سیستم انتخاب میشود.
نقش اکومولاتور در فرآیند دیفراست
در سیستم‌های سردخانه ای که از فرآیند دیفراست گاز داغ استفاده می‌کنند، استفاده از اکومولاتور اهمیت قابل توجهی دارد. از آنجا که در پایان چرخه ی دیفراست، ممکن است حجم بسیار زیادی از مبرد مایع وارد خط مکش شود؛ اکومولاتور این مبرد مایع را ذخیره کرده و از ورود آن به کمپرسور و در نهایت از بروز اختلال در عملکرد سیستم جلوگیری میکند.
نصب
اکومولاتور بایستی همیشه در مسیر خط مکش و در فاصله ای نزدیک به کمپرسور و به‌صورت عمودی نصب شود تا فرآیند جداسازی مبرد بخار و مبرد مایع به‌درستی انجام گیرد.
محل نصب اکومولاتور (مایع شکن) در یک سیستم تبرید
نکته: نصب اکومولاتور به صورت افقی و یا مورب ممکن است موجب عبور مبرد مایع و یا اختلال در برگشت روغن به کمپرسور شود.
تعمیر، نگهداری و عیب‌یابی
نصب اکومولاتور باید به گونه ای باشد که فضای کافی برای تعمیر و کنترل عملکرد آن وجود داشته باشد. در زمان تعمیر و سرویس، می‌توان با بررسی دما و فشار در ورودی و خروجی اکومولاتور عملکرد آن را بررسی نمود. هرگونه افت فشار غیرعادی، سردی بیش از حد و یا ایجاد صدای نامتعارف می‌تواند نشانه ی عملکرد نامناسب دستگاه باشد.
نکته: پر شدن بیش از حد اکومولاتور از مبرد مایع باعث کاهش میزان سوپرهیت در خط مکش و افزایش احتمال برگشت مبرد مایع به کمپرسور خواهد شد
جدول لیست مشخصات اکومولاتورهای O&F
